Dün (16 Şubat) itibariyle sona eren Middle East Electricity 2017’ye, Çin Halk Cumhuriyetini takiben en yoğun katılım 160 şirket ile Türkiye’den gerçekleşti.
Informa Middle East (www.informa-mea.com) tarafından gerçekleştirilen organizasyona, Türkiye’den 102 firma ‘TGEXPO’ (www.tgexpo.com) aracılığıyla “Milli katılım” adı altında Dubai World Trade Center’da bulunan ve 6 ayrı salonda konumlanan “Turkish Pavilion”larda yer aldı. Middle East Electricity 2017’ye milli katılım dışında Türkiye’nin önde gelen firmaları farklı salonlarda ürünlerini sergiledi. Fuarın Altın Sponsorları arasında ülkemiz’den AKSA Power Generation, TEKSAN ve Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından kurulan Turkey, Discover the Potential vardı. Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı fuarı destekleyenler arasında yer aldı.
Middle East Electricity 2017’ye katılan Türk firmalar Türkiye Cumhuriyeti Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından gerekli şartları yerine getirdikleri taktirde %50’ye varan teşvik paketlerinden yararlanabiliyor. Benzer teşvikler Türkiye’den gelen ziyaretçiler içinde geçerli.
Fuar esnasında bir çok standı dolaştım ve Türk firma yetkilileri ile görüşme fırsatı buldum. KOBİ’lerden aldığım genel intiba hep aynı yöndeydi; İç pazar daraldı umut dış pazarda!
Türkiye’deki döviz kuru artışı, uluslararası kredilendirme kuruluşlarının verdiği düşük notlar ve yabancı sermayenin yatırımlara daha temkinli yaklaşmasının getirdiği ekonomik durgunluk yerli yatırımcıları dış pazarlara yönlendiriyor. Bilhassa KOBİ’lerin yaşadığı sıkıntılar arasında döviz ile alınan malzeme, yedek parça, hammade ve borçlar üreticileri iç pazarda sıkıntılı duruma düşürüyor.
Çeşitli şirketlerle ayaküstü yaptığım kısa görüşmelerde, iş planlarının ihracat ve dış pazar odaklı olduğunu belirten yetkili sayısı bir hayli yüksekti. Aldığım ortak izlenim Türk şirketlerin son yıllarda özellikle Rusya, Irak ve Suriye’deki karlı ihaleleri mum ile aradıkları gerek ülkeler arası ilişkilerin gerek şavaşın iş hacimlerini ciddi bir şekilde etkilendiği yönündeydi.
Türkiye’nin önde gelen elektrik üretim şirketiyle yaptığım sohbette 2017 itibariyle ihracat odaklı iş planlarının Körfez pazarına (GCC) dair kuvvetli hedefleri olduğunu belirten yetkili bölgede kalıcı olmak için çalışmaların devam ettiğini belirtti. GCC bölgesi ve özellikle Birleşik Arap Emirliklerin’deki performanslarını sorduğum zaman ise bölgedeki ihalelerin fiyattan ziyade özel ilişkiler ile yürüdüğünü ve yerel firmalar karşısında çok etkili olamadıklarını dile getirdi. BAE’de Al Fanar (www.alfanar.com) firmasının çok kuvvetli olduğunu ve bir çok ihaleyi bu şirketin aldığını sözlerine ekleyen yetkili bölgede etkili bir şekilde rekabet için güçlü yerel ortaklığın öneminede vurgu yaptı.
Görüştüğüm Türk şirketlere Avrupaya yönelik ihracatın cirolarındaki payını sorduğumda; Avrupalı müşterilerin Türkiye’deki imalat fiyatlarını nerdeyse iç piyasadan daha iyi bildiği için orada kar etmenin çokta kolay olmadığını belirttiler. Asya’nın yüksek tüketimde iyi bir pazar olduğunu, fakat bir çok yerli rakip ve imalat fiyatlarının Türkiye’nin bir hayli altında olduğu için rekabetin zor olduğunu da ayrıca vurguladılar. Çok sayıda üreticinin Afrika pazarına yeni umutlar bağladığını, bu pazarın üreticiler için çok büyük önem taşıdığını, Afrika kıtasındaki satış sisteminin ‘stok üzerinden’ gerçekleştiği de aldığım geri bildirimler arasındaydı.
Fuarda görüstüğüm bir diğer firma ise Saudi Cable Company (SCC). SCC Türkiye pazarındaki önemli iki büyük Türk firmasını hemen hemen %100 lük hisselerini bünyesine katmış. Bunlardan biri Türkiye’nin köklü kablo üreticilerinden DEMIRER KABLO (www.demirerkablo.com). Körfez bölgesinde yeni projelere başlayan üretici, ülkemizde son yıllarda yabancı sermayanin bir çok yerli şirketi devralmasıyla büyüyen yapılardan. SCC’nin Türkiye’deki bir diğer şirketi ise şalt cihazları endüstrisinde faaliyet gösteren 1980 yılında kurulmuş olan Elimsan (www.elimsan.com). Bundan bir kaç yıl önce ekonomik sıkıntıyla karşı karşıya kalan Elimsan’nın %95 hissesi SCC tarafından satın alınmış. SCC çatısı altında faaliyetlerini sürdüren Elimsan Türkiye’ye son yıllarda büyük ilgi gösteren ve ciddi yatırımlar yapan körfez bölgesi şirketlerinden bir başka örnek. Şirket yetkilisinden aldığım bilgiye göre, Elisman şu sıralar “Dubai Electricity and Water Authority (DEWA)” ile farklı projelerde çalışmak üzere “pre qualification” çalışmaları yürütmekte.
Fuara ziyaretçi olarak Denizli’den katılan, kablo üreticisi firmaların kullandıkları makina ve ekipman üretimlerini gerçekleştiren SEKAMAK Makine Ltd. (www.sekamak.com.tr) kurucusu ve sahibi Kazım Yaşar ile yaptığım sohbette, firma olarak iç pazardaki projelerin hız kesmeden devam ettiğini belirtti. 2017 itibariyle yurtdışına ihracat konusunda ciddi çalışmalar başlatan SEKAMAK Makine Ltd., Ortadoğu ve Afrika coğrafyalarındaki iş potansiyelini daha doğru analiz etmek için Middle East Electricity 2017’ye katılma kararı aldıklarından bahsetti. Aynı zamanda Yaşar Rulan & Hırdavat (www.yasarrulman.com.tr) adı altında bir çok ürünü iç pazara sunan Kazım Yaşar, Middle East Electricity 2017 fuarında ithalat içinde ilgisini çeken ürünlerle tanıştığını sözlerine ekledi.
Bir sonraki Middle East Electricity fuarı 6 – 8 Mart 2018 tarihinde – Dubai World Trade Centre da gerçekleşecek.
Alp Sarper
Middle East Electricity 2017
